كتيبه هاي هزاران ساله


 

نويسنده: محمدمهدي بهمني




 

ديدار با مقبره سنگي شاهان هخامنشي در نقش رستم استان فارس
 

كساني كه سواد خواندن خطوط پهلوي و آرامي كتيبه هاي سنگي را نداشتند سرشان را بالا مي گرفتند، مجالس حجاري شده را نشان هم مي دادند و در خيال، داستان هاي شاهنامه و قهرمان افسانه اي اش رستم را تصوير مي كردند، به همين مناسبت نام مجموعه شد «نقش رستم». بعدها اما باستان شناسان و خط نگاران، خطوط را خواندند و داستان واقعي هر كدام از نقش ها برملا شد، اما همان باستان شناسان هم مجالس سنگي كنده شده در دل كوه حاجي آباد (تپه شاهي) را نقش رستم صدا مي زدند. نقش رستم البته به جز اشكال رستم آسايش، گزينه هاي ديگري هم براي تماشا دارد؛ از گوردخمه هاي شاهان هخامنشي كه دستمان ازشان كوتاه است تا برج سفيد رنگ سنگي باشكوهي كه از عهد هخامنشيان به جا مانده است و يا 2 آتشكده مختصر و مفيدي كه در دامنه كوه حاجي آباد پناه گرفته اند. نقش رستم، مجموعه متنوع و بي نظيري است براي علاقه مندان به ايران باستان، مجموعه اي بي نظير براي ديدن، شنيدن و البته خيال پردازي.

از دست ندهيد
 

توضيح تاريخ
 

زير هر كدام از مقبره ها توضيحي براي آن نوشته شده كه مي توانيد به آن رجوع كنيد. از راهنماهاي مجموعه سراغ 2 آتشكده باستاني را كه بگيريد، سمت غرب مجموعه را نشان خواهند داد. كارشناسان معتقدند اين 2 برج سنگي به جز محل نگهداري آتش مي توانسته 2 استودان براي نگهداري استخوان هاي پاك شده 2 تن از شاهان ساساني باشد.

چطور برسيم؟
 

راه مقبره
 

از شيراز تا نقش رستم 45 كيلومتري راه در پيش داريد كه مي توانيد آن را با ميني بوس و يا سواري هاي دربستي طي كنيد

وسيله نقليه عمومي:
 

بايد خودتان را به ترمينال كارانديش برسانيد. ميني بوس ها 40 دقيقه اي و سواري ها 30 دقيقه اي شما را به مرودشت مي رسانند. از مرودشت تا نقش رستم بعيد است وسيله اي به جز سواري دربستي گيرتان بيايد. سواري ها 10 دقيقه اي شما را به نقش رستم خواهند رساند.

خودروي شخصي:
 

مي توانيد جاده اصفهان را در پيش بگيريد و بعد از طي 43 كيلومتر، منتظر تابلوي نقش رستم باشيد. بعد از ديدن تابلوي نقش رستم، با يك كيلومتر پيش روي در جاده اي كه تابلو نشانتان داده است به نقش رستم باستاني خواهيد رسيد.

چطور بگرديم؟
 

ساكنان تپه شاهي
 

نقش رستم مجموعه اي از گورهاي تاريخي و نگاره هاي ساساني است در كنار بناي بزرگ هخامنشي كه كارآيي كه هنوز مجهول است

گوردخمه ها:
 

بخشي از نقش رستم، گورستان سلطنتي است. اولين پادشاه هخامنشي كه گور خودش را دل تپه شاهي كند، داريوش اول بود و 3 پادشاه بعدي هم به تقليد از او، همين كار را كردند؛ به اين ترتيب گوردخمه ها از راست به چپ از آن خشايارشا، داريوش اول، اردشير اول، داريوش دوم و خانواده هايشان است. باستان شناساني كه داخل دخمه ها را ديده اند، مي گويند كه هيچ اثري از جنازه در آنجا نيست. در هر كدام از حفره ها، 3 تا 9 تابوت سنگي يافت شده كه بايد جاي خالي شاهان هخامنشي و خانواده سلطنتي باشد.

‌يادمان هاي ساساني:
 

6 مجلس تمام و يك مجلس ناتمامي كه زير دخمه هاي شاهان هخامنشي رديف شده اند، داستان كامروايي شاهان ساساني و ناكامي دشمنانشان را روايت مي كنند. پركارترين و شايد مهم ترين مجلس حجاري، داستان غلبه شاپور اول ساساني بر روميان را نقل مي كند كه در آن والرين، امپراتوري روم، جلوي پاي اسب شاه ساساني زانو زده و از او طلب بخشش مي كند. مجالس ديگر تفويض قدرت به اردشير بابكان، بهران دوم با خدم و حشم، نبرد بهرام دوم با خصم، به پادشاهي رسيدن «نرسي» و جنگ هاي او را نمايش مي دهند. اگر چشم تنگ كنيد و دقيق شويد، در پس زمينه مجلس تاجگذاري اردشير بابكان مي توانيد نقش برجسته هاي ايلامي را هم ببينيد.

كعبه زرتشت:
 

درست در برابر تپه شاهي، مكعبي از دل زمين بيرون زده كه تا وقتي خود را به بالاي سرش نرسانده ايد نمي توانيد تصور درستي از قد و قواره اش داشته باشيد چرا كه نيمي از برج سنگي سفيد رنگ پايين تر از سطح زمين است. صاحب نظران درباره كارآيي مكعب روييد از دل زمين كه به نام «كعبه زرتشت» شناخته مي شود، نظرات مختلفي دارند. بعضي ها اتاقك مياني آن را محل نگهداري اوستايي كه بر 12 هزار پوست گاو نوشته شده بود مي دانند، بعضي آن را آرامگاه برديا پسر كورش، بعضي ديگر محل نگهداري آتش مقدس و حتي عده اي آن را رصدخانه تعريف كرده اند. اخيرا بضعي ها آن را غسالخانه دانسته اند؛ جايي كه استخوان شاهان براي قرارگيري در استودان ها آماده مي شد.
منبع: نشريه سرزمين من شماره 31